การผลิตและพัฒนาพิณอีสาน ของนายทรงศักดิ์ ประทุมสินธุ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้านอีสาน)

ผู้แต่ง
ภราดร ทรงวิชา , จารุวัฒน์ สุขขา , อรรคพล ราษฎร์ศิริ , ประลองยุทธ์ แจ้งกลั่น ,พงษ์ศักดิ์ ฐานสินพล และ วันนพร สิทธิสาร

บทคัดย่อ

ในปัจจุบันเครื่องดนตรีอีสานได้ถูกนำมาใช้ในการผลิตผลงานทางดนตรี อย่างแพร่หลายไม่ว่าจะเป็นในบทบาท การบันทึกเสียง การบรรเลงต่อหน้าสาธารณชน และมีการนำมาใช้ในการบรรเลงร่วมกับเครื่องดนตรีตะวันตกอย่างแพร่หลาย จึงเป็น เหตุผลให้พิณอีกสาน ถูกพัฒนาเพิ่มเติมมากจากสมัยก่อน ผู้ผลิตและพัฒนาพิณจึงได้มีความริเริ่มผลิตพิณให้มีความทันสมัย ทั้งในเรื่อของวัสดุ รูปร่าง คุณภาพของเสียง และอายุการใช้งานของเครื่องดนตรี ทำให้พิณสามารถใช้บรรเลงร่วมกับเครื่องดนตรีตะวันตกได้อย่างกว้างมากขึ้น ซึ่งหนึ่งในผู้ผลิตและพัฒนาพิณอีสานที่มีชื่อเสียงอีกบุคลหนึ่งในภาคอีสานได้แก่ ของ ทรงศักดิ์ ประทุมสินธุ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้านอีสาน) ซึ่งมีการใช้ ส่วนประกอบของกีตาร์ไฟฟ้า นำมาใช้เป็นส่วนส่วนประกอบของพิณ เช่น หย่อง นัท(Nut) ลูกบิด เฟรทกีตาร์(Fret) และภาควงจรไฟฟ้าของกีตาร์ไฟฟ้า และมีการ ติดขั้นเสียงตามเครื่องตั้งเสียงดนตรีสากล (Tuner) โดยตั้งค่าความถี่ตัวโน้ตที่เป็นหลักเครื่องดนตรีสากลปัจจุบัน คือค่า 440Hz ทำให้พิณสามารถแบบปรับคีย์ตามเครื่องดนตรี อื่นๆได้โดยไม่ผิดเพี้ยน ส่งผลให้พิณมีเสียงที่คมชัดไพเราะมากขึ้น ตามหลักดนตรีสากล ทำให้พิณสามารถใช้บรรเลงร่วมกับเครื่องดนตรีตะวันตกได้อย่างกว้างมากขึ้น โดยบทความนี้มีจุดประสงค์คือ เพื่อศึกษา ความเป็นมาของพิณอีสาน ลักษณะทางกายภาพ และขั้นตอนการผลิตพิณแบบดั้งเดิม รวมไปถึงการพัฒนาและผลิตพิณในปัจจุบัน ซึ่งมีการลงพื้นที่เก็บข้อมูลและศึกษาตำรา เอกสาร งานวิจัยรวมไปถึงบทความวิชาการ

คำสำคัญ

พิณอีสาน , การพัฒนาพิณ , การผลิตพิณ

บรรณานุกรม

จักรายุทธ นพราลัย. (2544). การจัดกิจกรรมนอกเวลาดนตรีพื้นบ้านอีสาน ในโรงเรียนสังกัด
                   กรมสามัญศึกษา เขตการศึกษา10. นครปฐม: สาขาวิชาดนตรี  บัณฑิต
                   วิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล.

ธงชัย จันเต (2553) การศึกษาลายพิณในวัฒนธรรมดนตรีอีสานกรณีศึกษาจังหวัด
                   อุบลราชธานี. วารสารศิลปกรรมบูรพา มหาวิทยาลัยบูรพา, 13(1), 204-
                   215.

ปริญญา  ปัญญานันท์. (2556).  แผนธุรกิจ มีภูมิ พิณอีสาน. สาชาวิชาสังคีตวิจัย
                   และ พัฒนา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

ปิยพันธ์  แสนทวีสุข (2546) การอนุรักษ์พัฒนาและเผยแพร่ดนตรีและศิลปะการแสดง
                   พื้นบ้านอีสานเชิงธุรกิจ. วารสารมหาวิทยาลัยมหาสารคาม มหาวิทยาลัย 
                   สารคาม, 22(1), 67-76

วิโรจน์  เอี่ยมสุข. 2527. “แนวทางการสืบทอดดนตรีพื้นบ้าน,”ใน สมบัติอีสาน ครั้งที่ 3. บุรี
                   รมย์ : วิทยาลัยครูบุรีรัมย์

วีรพันธุ์  ธงตะกบ.  (2548). รายงานผลการวิจัย การศึกษาประวัติและเทคนิคการผลิตเครื่อง
                   ดนตรีอีสาน.  วารสารช่อพะยอม มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม , 16(1)
                   27-58

สนอง  คลังพระศรี. (2541). หมอลำซิ่ง:กระบวนการปรับเปลี่ยนทางวัฒนธรรมดนตรีของ        
                   หมอลำในภาคอีสานนครปฐม : สาขาวิชาวัฒนธรรมศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย
                   มหาวิทยาลัยมหิดล.

สัญญา สมประสงค์ (2555). การศึกษาการทำเครื่องดนตรีพื้นบ้านอีสาน : กรณีศึกษา หมูบ้าน

ท่าเรือ ตำบลท่าเรือ อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม.  สาขาวิชามานุษยดุริยางควิทยา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ : กรุงเทพฯ

สุรศักดิ์ พิมพ์เสน. (2532). การทำแคน : ศึกษาเฉพาะกรณีบ้านสีแก้ว ตำบลสีแก้ว อำเภอ
                   เมืองจังหวัดร้อยเอ็ด. ปริญญานิพนธ์ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัย
                   ศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพฯ .

 

ภราดร ทรงวิชา,พงษ์ศักดิ์ ฐานสินพลและ ยงยศ วงศ์แพงสอน. (2563). การผลิตและพัฒนา
                   พิณอีสาน ของ นายประกาศิต แสนปากดี ในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัด
                   สกลนคร, วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 17(76), 10-
                   17. เข้าถึงได้จาก https://so02.tci-
                   thaijo.org/index.php/SNGSJ/article/view/223704/164001

ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยขอนแก่น./(มปป.)./ทรงศักดิ์ ประทุมสินธุ์,  ดนตรีพื้นบ้าน
                   โหวด./ ศิลปินมรดกอีสานปี 2550 : สาขาศิลปะการแสดงปี 2550 /ศิลปิน
                   มรดกอีสาน./เข้าถึงได้จากhttps://cac.kku.ac.th/cac2021, 18 เมษายน
                   2566.