การเรียนรู้การจัดการทรัพยากรของท้องถิ่น เพื่อการพัฒนาหนองหารอย่างยั่งยืน

ผู้แต่ง
สมบูรณ์ ชาวชายโขง และ วินิธา พานิชย์

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑) ศึกษาและวิเคราะห์ศักยภาพด้านทรัพยากรในชุมชน
รอบหนองหาร และ ๒) พัฒนาชุมชนรอบหนองหารให้มีความสามารถในการจัดการทรัพยากร
ท้องถิ่นอย่างเหมาะสมและยั่งยืน วิธีการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยวิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติ
การแบบมีส่วนร่วม (PAR) ดำเนินการ ๓ ชุมชน คือ บ้านท่าวัด บ้านจอมแจ้ง และบ้านดอนแก้ว
ผู้ร่วมปฏิบัติการวิจัยและให้ข้อมูล จำนวน ๕๐ คน แบ่งเป็น ๒ กลุ่ม คือ ๑) ผู้บริหารหน่วยงาน
ภาครัฐ และภาคเอกชน และ ๒) ผู้นำท้องถิ่นและตัวแทนชุมชน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการ
สัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม การจัดเวทีชุมชน การศึกษาดูงาน การสำรวจพื้นที่ และการสังเกต
แบบมีส่วนร่วม การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า ทรัพยากรท้องถิ่นของชุมชนรอบหนองหาร มี ๒ ประเภทหลัก คือ
๑) ทรัพยากรธรรมชาติ และ ๒) ทรัพยากรทางวัฒนธรรม ประเด็นสำคัญที่ชุมชนต้องเรียนรู้และ
จัดการทรัพยากรร่วมกันมี ๔ เรื่อง คือ ๑) การป้องกันน้ำหนองหารเน่าเสียจากการทับถมของ
ซากพืช ๒) การอนุรักษ์ป่าไม้บนเกาะดอน ๓) การอนุรักษ์พันธุ์ปลา และ ๔) การดูแลรักษา
ทรัพยากรทางวัฒนธรรมที่ปลอดภัย โดยควรมีการดำเนินการสำคัญ คือ ๑) จัดกิจกรรมที่ชุมชน
และนักท่องเที่ยวได้มีส่วนร่วม ๒) จัดแหล่งเรียนรู้การจัดการทรัพยากรชุมชนรอบหนองหาร
๓) จัดทำแผนการอนุรักษ์ทรัพยากรโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนรอบหนองหารและ
ภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง โดยมีการกำกับติดตามและประเมินผลเพื่อการพัฒนาปรับปรุง
กระบวนการจัดการทรัพยากรรอบหนองหารอย่างยั่งยืนต่อไป

คำสำคัญ

การเรียนรู้, การจัดการทรัพยากร, การพัฒนาที่่ยั่่งยืน