ปู่ แฮก ย่าแฮก ในฮีต 12 ของชาวญ้อบ้านโคกก่อง

ผู้แต่ง
จินตนา ลินโพธิ์์ศาล

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเก็บรวบรวมพิธีกรรมและวิเคราะห์ความเชื่อเกี่ยวกับปู่แฮกย่าแฮกในวัฒนธรรมข้าวของชาวญ้อบ้านโคกก่อง ตำบลโคกก่อง อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร ซึ่งเก็บข้อมูลจากบุญข้าวประดับดินและบุญข้าวสากของชาวญ้อบ้านโคกก่อง ที่จัดขึ้นทุกปีในวันแรม 14 ค่ำเดือน 9 และวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 10 จากการศึกษาพบว่า ชาวญ้อบ้านโคกก่องยังคงยึดถือปฏิบัติเกี่ยวกับฮีตสิบสองมาตั้งแต่อดีต และบุญข้าวประดับดินกับบุุญข้าวสากถือเป็นวัฒนธรรมสำคัญของชุมชนที่ยังคงได้รับการสืบทอดมาแต่โบราณ จึงอาจ
กล่าวได้ว่าบุญข้าวประดับดินและบุญข้าวสากเป็นวัฒนธรรมข้าวที่สำคัญของชุมชน และเป็นบุญประจำปีที่ยึ ดถือปฏิบัติกันทั้งชุมชน สิ่งที่สำคัญที่สุดในงานบุญข้าวประดับดินและบุญข้าวสากคือการบูชาปู่ แฮกย่าแฮกที่่ เป็นผีอารักษ์ประจำท้องนา ซึ่งกำหนดให้ทำร่วมกันในเดือนเก้าและเดือนสิบโดยมีจุดประสงค์เพื่อเซ่นสรวงบัดพลีแก่ผีที่ดูแลเรือกสวนไร่นาของชาวบ้านการประกอบพิธีกรรมของชาวบ้านจะดำเนินการเมื่่อเสร็จสิ้นพิธีสงฆ์ และจะใช้กระทงที่บรรจุข้าวปลาอาหารพร้อมทั้งเครื่องเซ่นไหว้ต่าง ๆ ลงไปในกระทงแล้วเอาไปวางไว้บริเวณหัวไร่ปลายนาเพื่อบููชาผีปู่แฮกย่าแฮก โดยเชื่อว่าผีปู่แฮกย่าแฮกจะช่วยปกปักรักษาข้าวกล้าในนา และ
เป็นพิธีกรรมเพื่อสร้างความมั่นคงทางใจให้กับชาวนาและคนในชุมชน

คำสำคัญ

วัฒนธรรมข้าว, พิธีกรรมข้าว, ญ้อ, สกลนคร