ผี : มิติความเชื่อกับมุมมองเชิงสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา || วารสารภูพานสาส์น มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์

ผี : มิติความเชื่อกับมุมมองเชิงสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา

ผู้แต่ง
เกียรติศักดิ์ บังเพลิง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อตีความวิเคราะห์ความเชื่อวิญญาณนิยม (animism) ในการเข้าใจสังคมวัฒนธรรม โดยมีข้อเสนอว่า แม้โลกจะเปลี่ยนแปลงไปสู่ความเป็นสมัยใหม่ แต่ความเชื่อในสิ่งเหนือธรรมชาติได้ปรับตัวอยู่รวมกับคุณค่าและอุดมการณ์ใหม่ในหลายลักษณะ เช่นการให้ความหมายและความจริงของผู้คน การจัดระเบียบทางสังคม อำนาจชุมชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ (ดิน น้ำ ป่า) หรือต่อรองกับการครอบงำและการเปลี่ยนแปลงในภายนอก ตลอดถึงการก่อรูปกลายเป็นวัฒนธรรมเชิงการท่องเที่ยวในบริบทสมัยใหม่ สิ่งเหนือธรรมชาติที่เป็นความเชื่อของผู้คน จึงมิได้ถูกความเป็นวิทยาศาสตร์/ความเป็นเหตุเป็นผลเบียดขับหรือเข้าแทนที่โดยสิ้นเชิง หากแต่พลวัตได้อย่างยืดหยุ่นเพื่อเป็นวาทกรรมความหมายและความจริงอีกชุดหนึ่ง